ΑΙΤΙΑ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΚΝΣ

 

 Τα κυριότερα αίτια της δυσπραγίας του ΚΝΣ είναι πρωτογενή η δευτερογενή . 

Οι συνηθέστερες πρωτογενείς βλάβες  που μπορεί  να απαιτήσουν επείγουσα αντιμετώπιση σε εξωνοσοκομειακο χώρο είναι: 

 

• ·         Αγγειακά επεισόδια, π.χ αυτόματες αιμορραγίες, ισχαιμικά έμπρακτα.

• ·         Κρανιοεγκεφαλικες κακώσεις, ανεξαρτήτως βαρύτητας, εντος του πρώτου 24ωρου.

• ·         Λοιμώξεις του ΚΝΣ π.χ μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα.

• ·         Status epilepticus.

• ·         Bαρυ ψυχωτικό επεισόδιο που συνοδεύεται από διέγερση.

Ένας φυσιολογικός, και κατά μείζονα λόγο ένας παθολογικός, εγκέφαλος μπορεί να λειτουργήσει δευτερογενώς εφόσον προκύψει μια από τις παρακάτω καταστάσεις:

• ·         Διαταραχές από το κυκλοφορικό σύστημα (υπόταση η υπέρταση). Η υπόταση ( ΣΑΠ< 80 mmHg η  30-40% μικρότερη της προηγούμενης τιμής) συνεπάγεται μείωση της ροής του αίματος στα εγκεφαλικά αγγεία ιδίως σε άτομα με αγγειοπαθειες. Η υπέρταση (ΔΑΠ> 140 mmHg)εκτός από την πιθανότητα πρόκλησης εγκεφαλικής αιμορραγίας μπορεί να προκαλέσει και εγκεφαλικό οίδημα.

• ·         Διαταραχές απο το αναπνευστικό σύστημα ( υποξια η υπερκαπνια). Το εγκεφαλικό κύτταρο δυσπραγει και ανεπαρκει  αν το  PaO2 μειωθεί < 40 mmHg h to PCO2 η αυξηθεί> 70 mmHg. To τελευταίο αποτελεί  σύνηθες αίτιο κώματος σε άτομα με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) η άτομα που κάνουν χρήση  κατασταλτικών η ναρκωτικών ουσιών.

• ·         Μεταβολικές διαταραχές ( υπογλυκαιμία η υπεργλυκαιμία). Το εγκεφαλικό κύτταρο ανεπαρκει σε καταστάσεις υπογλυκαιμίας ( σάκχαρο αίματος <40 mg/dl) η υπεργλυκαιμία ( σάκχαρο αίματος> 600 mg/dl). Στη διαφορική διάγνωση βοηθαει το γεγονός ότι η υπογλυκαιμία εγκαθίσταται απότομα και είναι συχνή σε ασθενείς που παίρνουν ινσουλίνη, ενώ η υπεργλυκαιμία εγκαθίσταται προοδευτικότερα και συνήθως συνοδεύεται από βαριά αφυδάτωση. Ο έλεγχος του σακχάρου του αίματος (με glucostix) μπορεί να γίνει παντού και είναι καθοριστικό για τη διάγνωση.

• ·         Παρουσία εξωγενών η ενδογενών τοξικών ουσιών (π.χ αλκοόλης, δηλητηρίων, ουραιμίας, τοξιναιμίας) μπορεί να επιφέρει βαριές διαταραχές της εγκεφαλικής λειτουργίας.

 Υποψία ύπαρξης τοξικών ουσιών στο αίμα τίθεται όταν ο ασθενής : 

α).  είναι σε κώμα με κλίμακα Γλασκώβης < (δεν απαντά σε προφορικές εντολές) . ΚΑΤΩ ΠΙΝΑΚΑΣ

Κλίμακα Γλασκώβης για την αξιολόγηση του επίπεδου συνείδησης.

1.    Άνοιγμα οφθαλμών

-        Αυτόματο                                    4

-       Στη φωνή                                     3

-       Στον πόνο                                    2

-       Καμία αντίδραση                          1

2.    Κινητική απόκριση

-       Υπακοή σε εντολές                        6

-       Εντοπισμός του πόνου                  5

-       Απόσυρση άκρων στον πόνο        4

-       Κάμψη άκρων στον πόνο              3

-       Έκταση άκρων στον πόνο             2

-       Καμία αντίδραση                            1

3.    Λεκτικη αποκριση

-       Άτομο προσανατολισμένο              5

-       Άτομο συγχυτικο                            4

-       Ακατάληπτες λέξεις                        3

-       Ακατανόητοι ήχοι                           2

-       Καμία αντίδραση                            1

β). δεν έχει ιστορικό τραύματος  

γ) δεν έχει ανισοκορια

δ) δε βελτιώνεται μετά από  ΕΦ χορήγηση  20-30 ml D/W 50%

ε). δε βελτιώνεται ( δεν ξυπναει) μετά από  ΕΦ χορήγηση αντίδοτων των οπιούχων (Ναλοξονης NARKAN) και των βενζοδιαζεπινων ( φλουμαζελινης ANEXATE).

Συμπτωματολογία διαταραχών ΚΝΣ

Τα συνηθεστέρα συμπτώματα και σημεία που απαιτούν την αυξημένη εγρήγορση του  παραϊατρικού – διασωστη  πλήρωμα ασθενοφόρου η ιατρού είναι:

• ·         Διαταραχές επίπεδου συνειδήσης, όπως υπνηλία, δυσαρθρία, αταξία, ναυτία, αδυναμία προσανατολισμού, ακατάληπτες λέξεις, αδυναμία εκτέλεσης  προφορικής εντολής, διέγερση , επιθετικότητα.

• ·         Νευρολογικά  ελλείμματα ( ιδίως κινητικού νευρώνα), όπως αδυναμία ανοιγματων οφθαλμών ακόμα και στον πόνο, διάφορα κινητικότητας μεταξύ δεξιού και αριστερού ημιμορίου του σώματος, διαταραχές αναπνοής, κατάργηση φαρυγγικών αντανακλαστικών.  

Θεραπευτική προσέγγιση επειγόντων από το ΚΝΣ

 Η βασική αντιμετώπιση των ασθενών με σοβαρή συμπτωματολογία και σημειολογία από το ΚΝΣ περιλαμβάνεται στον αλγόριθμο του κώματος και αφορά κυρίως την:

• ·         Απελευθέρωση και διατήρηση ανοιχτού αεραγωγού,

• ·         Υποστήριξη αναπνοής,

• ·         Χορήγηση Ο2

• ·         Υποστήριξη της κυκλοφορίας με υγρά και φάρμακα ώστε 100 mmHg <ΣΑΠ < 180 mmHg

• ·         Σταθεροποίηση ΑΜΣΣ

ΠΡΟΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΩΜΑΤΟΣ (GCS<10)

Ισχύει πάντα:

Απελευθέρωση αεραγωγού + προστασία από εισροφηση

           Υποστήριξη αναπνοής + χορήγηση Ο 2

Εξασφάλιση δυο φλεβών + υποστήριξη κυκλοφορίας

                            Προστασία ΑΜΣΣ

                               Κλήση ΕΚΑΒ

Πηγη:Επιστημονική εταιρία φοιτητών ιατρικής Ελλάδος, ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΠΕΙΓΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ, ΑΘΗΝΑ 1995,      ΑΙΤΙΑ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΚΝΣ, ΣΕΛ. 20-21-22-23.

---